Geertruida werd geboren op 6 januari 1256, waarschijnlijk in het Duitse stadje Eisleben. Vanaf haar vijfde jaar verbleef ze in het cisterciënzerinnenklooster van het naburige Helpede of Helfta. Op dat moment was Geertruida van Hackeborn abdis († 1292; feest 16 november); Sint Mechthildis van Hackeborn was haar lerares († 1299; feest 19 november). Ze kreeg van hen een voortreffelijke vorming gezien de kwaliteit van haar theologie en de elegantie van haar Latijn in haar geschriften.
Op haar twintigste ging ze door een diepe geestelijke crisis.
Enige tijd later werd zij gekozen tot abdis; zij bleek een begenadigd mystica met veel devotie voor de eucharistie en het Heilig Hart van Jezus. Zij ontving tijdens haar leven bijzondere genadegaven; zo kreeg zij verschijningen van Jezus zelf. Zij stelde haar ervaringen te boek; dat maakte haar tot een van de invloedrijkste mystica’s in de middeleeuwen; zij wordt genoemd de ‘profetes van het innerlijk leven’. Toen ze stierf was ze 46 jaar.
Ze moet niet verward worden met haar abdis Gertrudis van Hackeborn.
Verering & Cultuur
Hoewel ze nooit officieel is heilig verklaard, wordt ze vanaf 1738 genoemd in Romeinse heiligenkalenders. Zij wordt afgebeeld als kloosterzuster, in gebedshouding, met kruisbeeld, soms met brandend hart (symbool van haar liefde voor Christus); ook wel met boek en pen.
Zij wordt vereerd als één der patronessen van Perú, van Tarragona en van West-Indië.