Agatha was, volgens de legende, een beeldschone jonge christenvrouw uit Catania op Sicilië. Omdat ze weigerde de minnares te worden van een landvoogd liet hij haar vreselijk martelen. Zo meende hij haar te kunnen dwingen om haar geloof te verzaken. Toen dat niet lukte sneed men haar de borsten af en toen ook dat niets hielp, liet hij haar doden door haar over brandende kolen te trekken.
Verering & Cultuur
Zij is één van de bekendste heiligen uit de oudheid en vooral in Catania erg populair. Deze stad bleef verschillende keren gespaard bij een uitbarsting van de vulkaan de Etna; telkens schreef men dat wonder toe aan de speciale bescherming van Sint Agatha (met name bij de wonderlijke ontsnappingen één jaar na haar dood en tijdens de grote uitbarsting van 1674). Haar stoffelijk overschot en haar sluier worden bewaard in de Domkerk in Catania.
Patronaten
Zij is dan ook beschermheilige van de stad Catania. In Italië is zij verder (mede-)patrones van Mirandola en San Marino; daarnaast van de Romeinse vrouwen.
In België is zij patrones van Sint-Agatha-Berchem en Sint-Agatha-Rode. In het Vlaamse Oombergen wordt ter gelegenheid van haar feestdag een speciale broodverkoop gehouden.
In het zuiden van Duitsland zegende men brood ter ere van Sint Agatha, dat bij brand in de vlammen geworpen werd. Vrouwen met pijn in de borst baden het volgende gebedje:
‘Agatha, frommes Mädchen mein,
hast gelitten grosse Pein.
Opferst aller Frauen Zier.
Ach, Agatha, hilf auch mir!
Nimm den Schmerz aus meiner Brust
indem Du für much beten tust.
[Agatha, vroom meisje klein,
Ach, jij leed ooit grote pijn;
Gaf het mooiste van een vrouw.
Kom toch hier en help mij nou.
Want mijn borst doet heel erg zeer.
Vraag verlossing aan de Heer.]
In Frankrijk, in het Bourgondische plaatsje Curgy, vroegen moeders om voldoende moedermelk. Daartoe offerden zij haar hun ceintuur (symbool van maagdelijkheid?) en hun bruidsboeket. In Lotharingen is Sint Agatha ook patrones van de spinsters. Op de vooravond van haar feest kwamen de spinsters bij elkaar, hielden een avondwake, die besloten werd met een maaltijd van zoete gierstepap. Er werd bij gezongen en gedanst. Jongens hadden geen toegang. In de Vogezen lieten de vrouwen in de plaatsjes Arry-sur-Moselle, Vecoux en Thillot hun linnen weefsels zegenen; naar het heet hadden ze een heilzame werking wanneer ze op een pijnlijke borst werden gelegd.
Agatha is ook patrones van het eiland Malta in de Middellandse Zee en zijn bewoners.
In Nederland is zij patrones van het Zeeuwse plaatsje Aagtekerke en van het naar haar genoemde St-Agatha bij Cuijk. De Prinsenhof te Delft, waar prins Willem van Oranje in 1584 werd vermoord was het voormalige St-Agathaklooster. Voorts is of was er een Agathakerk of -kapel in Amersfoort (1410-1572), Beverwijk, Boekel, Brongerga, Eys, Harreveld, Heeze (samen met Martinus), Lisse (sinds 1461), Oudega-Smallingerland, Oudenbosch, St-Agatha en Zandvoort.
Bron: heiligen.net
